شین مثل شعور

بسم رب الحسین

من که باشم در آن حرم که صبا       پرده دار حریم حرمت اوست (1)

معنی بیت : عظمت درگاه او چنان است که باد صبا مانند پرده داری در حریم او به خدمت مشغول است .

ابیاتی از غزلیات حافظ هست که می‌تواند به بارگاه ملکوتی امام حسین ( علیه السلام ) مربوط باشد مانند :

به بارگاه تو چون باد را نباشد باد      کی اتّفاق مجال سلام ما افتد (2)

دل کز طواف کعبة کویت وقوف یافت        از شوق آن حریم ندارد سر حجاز (3)

وگر کمین بگشاید غمی ز گوشة دل       حریم درگه پیر مغان پناهت بس (4)

عرض حاجت در حریم حضرتت مجتاج نیست      راز کس مخفی نماند با فروغ رای تو (5)

شرح :

1- آیه‌ای از قرآن کریم به مؤمنان سفارش می‌کند که بدون اجازه به خانة پیامبر ( صلی الله علیه و آله ) ( و بالتبع ائمه ( علیهم السلام ) ) داخل نشوند . پس از اینکه معصومین ( علیهم السلام ) به جوار رحمت حق شتافتند  مرقد شریف ایشان و حرم مطهرشان به عنوان بیوت و خانه‌هایشان محسوب می‌شود . در اذن دخول این حرمهای شریف می‌خوانیم : اللّهمّ اِنّی وقفتُ عَلی بابٍ مِنْ ابوابِ بیوتِ نبیّکَ صلواتُکَ علیهِ و آله و قد منعتَ النّاسَ انْ یدخلوا الّا بِاذنکَ فَقُلْتَ یا ایّها الذینَ آمنوا لاتدخلوا بیوت النّبی الّا ان یؤذن لکم ... . از آنچه آمد ، حرمت قبور مطهر معصومین ( علیهم السلام ) معلوم می‌شود .

2- بزرگانی که در پاکی و علم و فقاهت بر سر زبانها بودند ، خدمت در این آستان را افتخار خودمی‌دانستند و در گدایی از این خاندان از بقیه سبقت گرفته بوده‌اند . به طور مثال آیات عظامی را می‌توان نام برد که بر درگاه حضرت معصومه ( علیها سلام ) ( خواهر گرامی امام رضا ( علیهما السلام ) ) گردن خود را کج می‌کردند و با خضوع می‌گفتند ( و می‌گویند ) « یا فاطمةُ اشفَعی لی فِی الْجنّه » (2) اگرچه پیامبر اعظم ( صلی الله علیه و آله ) و امامان معصوم ( علیهم السلام ) دارای مزار و حرم هستند امّا از بیت مورد بحث بیشتر به حرم امام حسین ( علیه السلام ) می‌رسیم .

3- در داستان مظلومیت ابا عبد الله ( علیه السلام ) « خیمه » زیاد بر زبان می‌آید و در این میان  « حرم » به تعدادی خیمه که در کنار هم بر پا شده‌اند و همچنین به جایی که فقط محارم شخص می‌توانند به آنجا وارد شوند ، گفته می‌شود .

4- در لحظات آخر عاشورا وقتی چهار هزار تیر انداز او را احاطه کردند و بین او و خیمه‌های حرمش جدایی انداختند ؛ حضرت سید الشّهدا فریاد کشیدند که : « ای شیعیان آل ابی سفیان ! اگر دین ندارید و از روز معاد و قیامت نمی‌ترسید لا اقل در دنیای خویش آزادمرد باشید ( و به زن و بچه حمله نکنید ) و اگر خود را عرب می‌پندارید به خوی و خلق عرب ( که غیور هستند ) بر گردید ... من با شما در جنگ هستم بر زنها مؤاخذه‌ای نیست ؛ لشکریان یاغی خود را تا من زنده هستم از دستبرد به حرم من باز دارید . (3)

5- پس از اینکه سر مبارک امام حسین ( علیه السلام ) را از بدن شریفش جدا کردند حضرت زینب ( سلام الله علیها ) در مرثیه‌ای جانسوز ندبه سر داد و با آوازی حزین و قلبی غمگین به رسول خدا ( صلی الله علیه و آله ) عرض کرد که : « ای محمد ! که پیوسته هدیه‌ها و تحفه‌ها با درود نامحدود فرشتگان آسمان تقدیم تو می‌شود ؛ این حسین است که به خون خود آغشته شده و اعضایش قطعه قطعه شده است و اینها دختران تو هستند که اسیر شده‌اند ... یا محمد ! این حسین است که در گوشة بیابان افتاده و باد صبا بر او می‌گذرد ... » (4) جمع همة آنچه آمد این بیت است که :

من که باشم در آن حرم که صبا       پرده دار حریم حرمت اوست (5)

ابیاتی از غزلیات حافظ هست که می‌تواند به بارگاه ملکوتی امام حسین ( علیه السلام ) مربوط باشد مانند :

به بارگاه تو چون باد را نباشد باد      کی اتّفاق مجال سلام ما افتد (6)

دل کز طواف کعبة کویت وقوف یافت        از شوق آن حریم ندارد سر حجاز (7)

وگر کمین بگشاید غمی ز گوشة دل       حریم درگه پیر مغان پناهت بس (8)

عرض حاجت در حریم حضرتت مجتاج نیست      راز کس مخفی نماند با فروغ رای تو (9)

پانوشته‌ها

1- غزل 56 ، بیت 5

2- شیخ عباس قمی ـ کلیات مفاتیح الجنان ، چاپ دوم ، رمستان 1377 ،  صفحة 934 ، زیارت حضرت معصومه ( علیها سلام ) کسانی مانند آیت الله بهجت ( حفظه الله ) که کار هر روزشان زیارت حضرت معصومه است این فراز از زیارت آن حضرت را هر روز می‌خوانند

3- علامه حسینی طهرانی ، سید محمد حسین ـ لمعات الحسین ، انتشارات صدرا ، چاپ دوم ، شوال 1407 قمری ، صفحة 69

4- طاهر دزفولی ، محمد ـ سوگنامة کربلا ( ترجمه لهوف سید ابن طاووس ) ، انتشارات مؤمنین ، چاپ دوم 1379 ، صفحة 247   

5- در این غزل ابیات دیگری نیز هست که اشاره به کربلا و عاشورا دارد از جمله :

هر گل نو که شد چمن آرای      زائر رنگ و بوی صحبت اوست (بیت 7)

که بیان کنندة عشق و علاقة زیارت آن امام همام در قلب هر عاشق صادقی است . و یا بیت :     

من و دل گر فدا شدیم چه باک            غرض اندر میان سلامت اوست (بیت 10)

که بیانگر جانفشانی اصحاب امام حسین ( علیه السلام ) است که حاضر بودند که ای کاش هزاران جان داشتند و می‌دادند تا وجود نازنین سید الشّهدا به سلامت بماند . همین الآن هم دلسوختگان و عاشقان ایشان در زیارت نامه‌هایی که می‌خوانند اعلام می‌کنند که : « بِابی اَنتَ وَ اُمّی و نفسی یا ابا عبد الله » (شیخ عباس قمی ـ مفاتیح الجنان ، چاپ عترت ، چاپ دوم ، 1382 ، صفحة 859 ، زیارت مخصوص امام حسین ( علیه السلام ) ( البته این فراز در زیارات مختلف آن حضرت و به شکلهای مختلف آمده است . ))

6- غزل 114 ، بیت 4 ( به امام حسین سلام می‌کنیم : السلام خلیک یا اباعبد الله )

7- غزل 260 ، بیت 7 ( توجه به ثواب عظیم زیارت قبر امام حسین ( علیه السلام ) این بیت را زبان حال ما می‌کند )

8- غزل 269 ، بیت 3 ( پیر مغان امام حسین ( علیه السلام ) است که حاجت می‌دهد و یاد او غم از دل می‌برد)

9- غزل 410 ، بیت 10